Στo Μεσολόγγι του Κουρδιστάν
Γιατί το κουρδικό πείραμα στη Συρία πρέπει να νικήσει
Του Νικόλα Δημητριάδη
Οι καραβιές των Σύρων προσφύγων στα ελληνικά νησιά επανέφεραν το μεταναστευτικό ζήτημα στην επικαιρότητα, χωρίς, όμως, να ανοίξει κάποιος ουσιαστικός διάλογος για το θέμα. Και κυρίως, χωρίς να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στα αίτια του προβλήματος. Εν προκειμένω, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, η επέμβαση της Δύσης, η επέλαση του τζιχαντισμού και η πολιτική της Τουρκίας αποτελούν την αφετηρία του δράματος που παίζεται τους τελευταίους μήνες στο Αιγαίο (το άλλο «δράμα», που λέγεται Τασία, το αφήνουμε προς το παρόν απ’ έξω). Αν απομακρυνθούμε, λοιπόν, λίγο από την πολιτική ορθότητα των ημερών (όλων των αποχρώσεων), μπορούμε να πιάσουμε το νήμα στη «Ροτζάβα», το συριακό Κουρδιστάν. Εκεί βρίσκεται και η μαρτυρική πόλη του Κομπάνι, όπου τελέστηκε σήμερα η κηδεία του Αϊλάν και του Γκαλίπ, των δύο παιδιών που πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην Κω.
Στη Ροτζάβα βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πείραμα που μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος πολύ περισσότερο από… τον Αβραμόπουλο και την Τασία. Ένα πείραμα που αποτελεί μία ακόμη ψηφίδα στο μωσαϊκό των λαών που αγωνίζονται για έναν κόσμο διαφορετικό από τον σημερινό. Οι Κούρδοι της Συρίας δημιουργούν μια όαση στην κατεστραμμένη χώρα τους, με έναν διπλό στόχο. Αφ’ ενός την εθνική τους αυτονομία, αφ’ ετέρου την κοινωνική δικαιοσύνη. Οι κουρδικές περιοχές οργανώνονται σε κοινοτική και δημοκρατική βάση. Και η οργάνωση αυτή τους περιλαμβάνει όλους ισότιμα: Κούρδους και Άραβες, Μουσουλμάνους και Χριστιανούς, άνδρες και γυναίκες. Ειδικά οι γυναίκες, απολαμβάνουν στο Κουρδιστάν ένα καθεστώς ισοτιμίας ανήκουστο για τη Μέση Ανατολή. Καθεστώς που υπηρετούν, βέβαια, με την ανάλογη σοβαρότητα: με το όπλο στο χέρι, στις λαϊκές πολιτοφυλακές που υπερασπίζονται το Κομπάνι και τις υπόλοιπες κουρδικές περιοχές. Αντίστοιχα, πληθυσμοί που αντιμετωπίζουν την καταπίεση και τους διωγμούς από τους τζιχαντιστές, όπως οι Ασσύριοι, οι Γεζιντί και οι ελληνορθόδοξοι της Συρίας, βλέπουν στο κουρδικό πείραμα μια όαση, που μπορεί να τους προστατεύσει πολύ πιο αποτελεσματικά από τις… επεμβάσεις του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ. Αυτός είναι ο λόγος που οι Κούρδοι της Συρίας βρίσκουν απέναντί τους, όχι μόνον τους κανίβαλους του τζιχαντισμού, αλλά κυριολεκτικά… τους πάντες!
Αν πετύχει το πείραμα στην Ροτζάβα, το κοινωνικό αυτό υπόδειγμα μπορεί να εξαπλωθεί σε όλη τη Μέση Ανατολή, ανατρέποντας την ηγεμονία των σημερινών κυριάρχων της, εγχώριων και… υπερατλαντικών. Σε μια Μέση Ανατολή διαλυμένη και διχασμένη, που σπαράσσεται από στρατιωτικές επεμβάσεις, εμφυλίους, φονταμενταλισμούς κάθε είδους, που βασιλεύει το Χάος σε όλες του τις μορφές, το πολιτικό και πείραμα της Ροτζάβα μπορεί να προσφέρει διέξοδο στους ταλαιπωρημένους πληθυσμούς της περιοχής. Τα δικτατορικά καθεστώτα της Μέσης Ανατολής έχουν κοντά ποδάρια, ο φονταμενταλισμός οδηγεί αναπόφευκτα στον εμφύλιο και το χάος, ενώ οι ξένες επεμβάσεις δεν μπορούν παρά να συντηρούν και να επεκτείνουν το χάος αυτό. Ό,τι και να γίνει το επόμενο διάστημα, η σπορά του Κομπάνι είναι καταδικασμένη να ανθίσει.
Οι επιτυχίες του κουρδικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα έχουν ένα επιπλέον αποτέλεσμα: Συμβάλλουν στον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας. Οι νεοθωμανικές ονειρώξεις του Ερντογάν και του Νταβούτογλου στηρίζονται στην οικονομική και στρατηγική αναβάθμιση της «αυτοκρατορίας» τους (στην Αφρική, για παράδειγμα, η οικονομική διείσδυση της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια είναι τεράστια – μόνο η Κίνα την ξεπερνάει). Η κοινωνική πραγματικότητα της Τουρκίας, όμως, θέτει φραγμούς στα σχέδιά τους. Και ο κουρδικός παράγοντας παίζει εδώ θεμελιώδη ρόλο. Όσο εκδημοκρατίζεται η τουρκική κοινωνία, τόσο θα αποδυναμώνονται τα «γεράκια» της, είτε τα κεμαλικά είτε τα ισλαμιστικά. Η πρόσφατη επιτυχία του κουρδικού κόμματος στις εκλογές, το κίνημα του Πάρκου Γκεζί, ή οι αντιδράσεις στα μέτρα εξισλαμισμού που προωθεί η κυβέρνηση αποτελούν θετικά βήματα σ’ αυτή τη πορεία. Γι’ αυτό και το καθεστώς Ερντογάν, παράλληλα με τους συμμάχους του τζιχαντιστές, προσπαθεί με κάθε μέσο να «τελειώσει» το κουρδικό κίνημα.
Για τη μακάρια Ελλάδα, βέβαια, τα γεγονότα αυτά είναι πολύ μακρυνά, καθότι εμείς είμαστε Ευρώπη και δεν μας απασχολούν οι καημοί του κάθε ξυπόλητου Κούρδου στην άλλη γωνιά του πλανήτη (αν θυμάμαι καλά, έχω καιρό να κοιτάξω τον χάρτη). Από την εποχή της υπόθεσης Οτσαλάν, το κουρδικό ζήτημα αντιμετωπιζόταν με τρόπο αντίστοιχο του Κυπριακού: μια ενοχλητική φασαρία, κάπου εδώ κοντά, που διακόπτει που και που το ευρωπαϊκό γεύμα μας. Και οι πολιτικοί μας αναλαμβάνανε να αντιμετωπίσουν αυτή τη φασαρία με τον δικό τους μοναδικό τρόπο: μας έδιναν ωτοασπίδες. Κάπως έτσι, φτάσαμε από τα ζεϊμπέκικα του Γιωργάκη στα… καραόκε του Κοτζιά στη σύνοδο του ΝΑΤΟ. Και από τη μεταμοντέρνα «ελληνοτουρκική φιλία» των διαφόρων επιχειρηματικών φόρουμ και των… σχολικών βιβλίων, φτάσαμε στην υφυπουργό Σία Αναγνωστοπούλου, που έγραφε άρθρα για τον προοδευτικό ρόλο, όχι των Κούρδων, αλλά του… ισλαμιστή Ερντογάν! Και από την «ισχυρή Ελλάδα σε μια ενωμένη Ευρώπη» του Σημίτη, φτάσαμε στο γκέτο Ομόνοια της κυρά-Τασίας, με τους μετανάστες που λιάζονται. Αλλά είπαμε, το δράμα Τασία δεν θα το σχολιάσουμε εδώ. Δεν χρειάζεται κι όλας, καθώς, όπως δήλωσε και η ίδια, την περασμένη εβδομάδα στην ΚΕΔΕ, σε έναν δήμαρχο που της ασκούσε κριτική: «Αυτό που έχω κάνει θα το γράψει η ιστορία, είτε αρνητικά είτε θετικά. Για εσάς δε νομίζω να γράψει τίποτα». Για εμάς, άραγε, θα γράψει κάτι;
