Oι κονκισταδόρες…
Του Αλέξη Καζαντζίδη
Φέτος τα Χριστούγεννα θα έχουν λιγότερα «Jingle Bells». Η «Άγια Νύχτα» έγινε υποδόριος ήχος που μοιάζει με… άγρια νύχτα. (Όρος που είχαν καθιερώσει οι Ναζί, τον οποίο συνδύασαν με παγανιστικές εκδηλώσεις. Έτσι και αλλιώς οι εποχικές γιορτές πατάνε σε ρίζες πολύ παλιότερες από την εμφάνιση των μονοθεϊστικών θρησκειών, όπως τις ξέρουμε). Μέρες που είναι υπάρχουν κι άλλες προσεγγίσεις των εορτών. Πέρα από εκείνη τη νοοτροπία που λέει ότι το ποιος είμαι συναρτάται από τι τρώω τα Χριστούγεννα, αρά πόσο κοστίζω.
Ο μέγας λογοτέχνης Δημήτρης Χατζής «στέλνει» μία ανταπόκριση από τα Χριστούγεννα μίας άλλης εποχής. Επισημαίνει πράγματα έξω από τη γαλοπούλα με μαρασκίνο ή δαμάσκηνα και ροζέ σαμπάνια. Είναι τα ελληνικά έθιμα των Χριστουγέννων από την πένα του συγγραφέα του Διπλού Βιβλίου, όπως δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Λαϊκός Αγώνας (Όργανο του Συλλόγου των Πολιτικών Προσφύγων της Ελλάδας στην Ουγγαρία), το Σάββατο 21 Δεκέμβρη του 1963, και περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Νίκου Γουλανδρή Βιβλιογραφικό Μελέτημα (1930-1989) Δημήτρη Χατζή:
«Η οικογένεια έμενε στο σπίτι. Τα καρύδια, το μέλι, τα σύκα, μαζί με τα χριστοκουλούρα ήταν οι ξεχωριστές λιχουδιές της παραμονής το βράδυ. Στις πόλεις το γλύκισμα των Χριστουγέννων ήταν οι κουραμπιέδες, τα φοινίκια, τα μελομακάρονα. Για τα φαγητά των Χριστουγέννων; Ή γαλοπούλα –και αυτή συνήθεια ξένη– ψητή, παραγεμιστή, έμεινε για πολλά χρόνια περιορισμένη σ’ ένα πολύ στενό κύκλο πλουσίων. Τώρα είναι πιο πλατιά διαδεδομένη και στα αστικά στρώματα. Ελληνικό χριστουγεννιάτικο φαγητό ήταν απαραίτητο το χοιρινό κρέας. Εκτός από τους αγρότες πού σφάζανε το δικό τους γουρούνι, όλος ο πληθυσμός των πόλεων έτρωγε ντολμάδες –αλλού γιαπράκια– από χοιρινό κιμά και άλλα φαγητά από χοιρινό κρέας.
Μιλάμε φυσικά για κείνους πού μπορούσαν να έχουν αυτά –έστω και αυτά. Γιατί στη δική μας τη λογοτεχνία υπάρχει μια ολόκληρη “χριστουγεννιάτικη πεζογραφία”, πού κύριο θέμα της είναι η δυστυχία, η πικρή, ξεχωριστή συναίσθηση της δυστυχίας στις μέρες των γιορτών. Ό Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, o μεγάλος και βαθύς κλασσικός της πεζογραφίας μας έδωσε κυριολεκτικά αθάνατες εικόνες των παιδιών πού περιμένουν τα Χριστούγεννα με γυμνά τα ποδαράκια τους, με πληγωμένη την μικρή τους καρδιά, των φτωχών γυναικών, πού μάταια περιμένουν ως αργά το βράδυ της παραμονής το “νοικοκύρη” τού σπιτιού να γυρίσει με τα “ψώνια”, των φτωχών και των καταφρονεμένων, που η μεγάλη θρησκευτική και κοινωνική γιορτή, ανοίγει και ματώνει την πληγή του απόκληρου».
Και μετά απ’ αυτό, ερχόμαστε στο σήμερα των Χριστουγέννων με «selfies». Με δώρα γκάτζετ σαν μπαστούνι των τυφλών (κάποιοι αόμματοι ίσως να μην μπορούν να το έχουν στη διάθεση τους). Ανοίγει, βάζεις πάνω το τηλέφωνο, το απομακρύνεις στους 15-20 πόντους από τη μούρη σου, έτσι ώστε να τραβιέται η selfie και να μην βγαίνει αντιαισθητικά, ως ανάποδη του κουταλιού. Από κάθε βίτσιο του ανθρώπου, πόσο μάλλον μια δημόσια… αυνανιστική προσέγγιση, όπως η αυτοφωτογραφία, βγαίνουν φράγκα. Παλιά λέγαμε ότι ελευθερία είναι να έχεις την ιδιωτικότητά σου , τον χώρο, το άσυλο σου και τώρα το παραβιάζουμε… οικειοθελώς. Μια κοινωνία των selfies είναι και μια κοινωνία selfish (εγωιστική). Μοιραστείτε συναισθήματα, ντε…
